Convention on the Eliminationof All Forms of Discrimination against Women
Distr.: General 24 November 2008
CEDAW’ın 1. Maddesine göre ayrımcılık;
“Kadınların, medeni durumlarına bakılmaksızın ve kadın ile erkek
eşitliğine dayalı olarak politik, ekonomik, sosyal, kültürel, medeni ve diğer
alanlardaki insan hakları ve temel özgürlüklerinin tanınmasını, kullanılmasını
ve bunlardan yararlanılmasını engelleyen veya ortadan kaldıran
veya bunu amaçlayan ve cinsiyete bağlı olarak yapılan herhangi bir ayırım,
mahrumiyet veya kısıtlama” dır.
İnsanın insan olarak doğmakla elde ettiği temel haklara bakarsak:
a. Yaşama Hakkı
b. Sağlık Hakkı
c. Eğitim Hakkı
d. Mülk Edinme Hakkı
e. Seyahat Hakkı
f. Haberleşme Hakkı
g. Kanun Önünde Kendini Savunma Hakkı
h. Hak Arama Hakkı
i. Seçme ve Seçilme Hakkı
j. Özel Yaşamın Gizliliği Hakkı
k. Devlet Hizmetlerinden Eşit Olarak Yararlanma Hakkı…
CEDAW 1. maddesinde sözü geçen ayrımcılık konularını aslında temel insan hakkı olduğunu görmekteyiz. Ama ne yazık ki kadın olmak insani haklarınız bile kullanmayı engelleyen, etkileyen bir durum hala dünyada.
Dünyanın yaşam koşulları; toplumsal gelişmeler içinde bir çok neden sayabiliriz buna:
Gelenek görenekler
Aile yapısı
Eğitimsizlik
Ekonomik özgürlüğe sahip olmayış
Topluma erkek bakış açısının hakim olması
Belirli kadın bakış açılarının hala eşitliği kavrayamamış olması
Liste uzar gider gider ama hoşgörü yaratabilir mi?
CEDAW işte bu noktada diyor ki:
Ayrımcılık yapmamayla yetinme ; ayrımcılığı ortadan kaldır
Ayrımcılık doğuran kültürel unsurları ayıkla
Devlet olarak sadece kendini değiştirmen yetmez diğer kişi, örgüt ya da kuruluşların ayrımcılık yapmasını da önlemekle yükümlüsün
Sadece kamusal alanda değil, özel alanda da eşitlik sağla
Sadece fırsat eşitliği değil sonuç odaklı eşitliği de sağla
Genel düzenlemelerden faydalanamayacak özgül kadın gruplarını da unutma
CEDAW’ ın maddi yaptırım gücü olmaması etkinliğin azaltamaz; imza koyan ülkeler bu istenen koşulları yerine getirmeye söz vermiş ülkelerdir.
Anayasamıza bakacak olursak:
Herkes, kişiliğine bağlı, dokunulmaz, devredilmez, vazgeçilmez temel hak ve hürriyetlere sahiptir.
Herkes, yaşama, maddî ve manevî varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir.
Herkes, kişi hürriyeti ve güvenliğine sahiptir.
Herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir.
Herkes eğitim öğretim hakkına sahiptir.
Bir elimizde CEDAW bir elimizde Anayasamız varken; kadının toplumdaki yerine tekrara bakmak; canımızı acıtırken; bir yandan d a neden diye sormamak elde değildir:
Çünkü hala kadınsa eğer:
O, insan değil, duyguları, düşünceleri yok.
O, kendi yaşamına, hareketlerine hele ki bedenine sahip çıkamaz.
O, kendisine çizilen sınırlar içinde kalmak zorundadır.
O, bir maldır, o bir bedendir gözetilmesi gereken.
Eğitimi, kültürü, toplumsal statüsü, dünya görüşü ve bakış açısı ne olursa olsun
özgür iradesi olamaz.
Ne kadar kültürlü, eğitimli, akıllı olursa olsun, kendi hareketlerini yönetemez.
2020 ’li yıllara yaklaşırken bile böyle.
Kadın olmak zor iş……
Gönlünce sevemezsin, çizgiyi geçemezsin.
CEDAW ve hatta ANAYASA’ ya İNSAN HAKLARI’ na rağmen…..
Dr. F. Yonca AYAS
KAYNAKLAR:
· KADIN HAKLARININ ANAYASASI CEDAW;HANDAN ÇAĞLAYAN TÜM BEL-SEN
· SIXTH PERIODIC REPORT OF TURKEY PREPARED TO BE SUBMITTED TO THE CEDAW COMMITTEE 2008 ANKARA
· TC ANAYASASI
· İNSAN HAKLARI EVRENSEL BİLDİRGESİ
· KADIN OLMAK; Fahriye Yonca AYAS 1989 YAŞAMA DAİR DENEMELER (2010)